وایگند یک پروتکل یا قرارداد ارتباطی است که امروزه در سیستمهای کنترل دسترسی یا اکسس کنترلها بکار گرفته می شوند . بر اساس این پروتکل ، سیگنالهای ارتباطی بین یک دستگاه Reader و یک دستگاه اکسس کنترل توسط یک زوج سیم مخصوص کم کربن برقرار گردیده و اطلاعات لازم مبادله میگردند . ریدرها معمولا دستگاههایی هستند که با استفاده از روشهای تشخیص علائم حیاتی مانند تشخیص اثر انگشت یا تشخیص چهره و ... و یا با استفاده از فناوریهای تشخیص غیر حیاتی مانند فناوری RFID ، QRcode و ... اقدام به تشخیص هویت افراد یا اشیاء نموده و مشخصات یونیک فرد یا شی تشخیص داده شده را از طریق زوج سیم به دستگاه اکسس کنترل یا دستگاه حضور غیاب و ... ارسال می نمایند تا پس از شناسائی کد منحصر بفرد آن اقدام به فعال کردن رله و یا صدور فرمان مورد نظر نمایند .
با توجه به اینکه تمام اطلاعات در این پروتکل به صورت کد ارسال و دریافت میگردند لذا از امنیت بالایی نسبت به سایر پروتکل ها برخوردارند .
امروزه در اکثر سیستمهای کنترل دسترسی رابط پروتکل Wiegand قرار داده می شوند که دارای 6 خروجی بشرح زیر می باشند :
- یک خروجی به نام DATA0 معمولا به رنگ سبز
- یک خروجی به نام DATA1 معمولا به رنگ سفید
- یک خروجی به نام GROUND
- یک خروجی POWER که معمولا ولتاژ 5 ولت می باشد
- یک خروجی LED
- یک خروجی BIZ
پروتکل Wiegand دارای استانداردهای متفاوتی می باشد که رایج ترین آنها فرمت 26 بیتی ، 34 بیتی و 37 بیتی می باشد که این فرمتها در واقع نوعی رمز نگاری در ارسال داده در بین ریدر و اکسس کنترل می باشند . قالب پیش فرض مورد استفاده Wiegand در اکثر دستگاهها، فرمت 26 بیتی است که یک استاندارد صنعتی بوده و به طور گسترده مورد استفاده قرار میگیرد. مجهز بودن سیستم کنترل دسترسی به فناوری وایگند ، یکی از مزیت های مهمی است که باعث بالا رفتن قابلیت این سیستم ها میگردد.
ساختار فرمت 26 بیتی Wiegand :
فرمت 26 بیتی استاندارد وایگند طبق تصویر زیر می باشد :
در این استاندارد 16 بیت از 26 بیت آن برای کد های شناسایی، 8 بیت کد تسهیلات ، یک بیت توازن پیشرو و یک بیت توازن انتهایی ، اولین بیت برابری از 12 بیت اول کد و بیت برابری دنباله از 12 بیت گذشته محاسبه می شود. در این روش بیت توازن (Parity bit) ، جهت بررسی صحت داده های باینری استفاده می شود به طوری که هر بیت توازن می تواند به صورت زوج یا فرد تنظیم شود. یک گروه منتخب از بیت های داده با یک بیت برابری ترکیب می شوند که تعداد کل بیت های 0 یا 1 باید دارای یک عدد زوج یا فرد باشد. در لحظه ای که هیچ اطلاعاتی فرستاده نشده باشد هر دو سیم DATA0 و DATA1 دارای ولتاژ High یعنی 5 ولت می باشد . در زمان ارسال داده صفر ، سیم DATA0 دارای ولتاژ Low و سیم DATA1 دارای ولتاژ High می باشد و برعکس هنگام ارسال داده یک ، DATA1 دارای ولتاژ Low بوده و DATA0 دارای ولتاژ High خواهد بود .
یکی از کاربردی ترین استفاده پورت وایگند ، استفاده در تجهیزات RFID با فرکانس برد بلند می باشد . در آنتن های برد بلند که غالباٌ در پروژه های هوشمند سازی بکار گرفته می شوند ، پورت Wiegand اقدام به شناسائی تگ های RFID موجود در میدان مغناطیسی نموده و شناسه های منحصر بفرد هر تگ را به دستگاه اکسس کنترل ارسال نموده و دستگاه اکسس کنترل اقدام به فعال نمودن رله خروجی که معمولا به یک راهبند الکترونیکی یا جک بازوئی و ... متصل می گردند می نمایند .
اصطلاح Wiegand نام خود را از یک مهندس آلمانی به نام جان آر ویگند (John R Wiegand) در دهه 1980 میلادی گرفته است .